Przebieg procesu upadłości przedsiębiorstwa

Podstawą prawną określającą zagadnienia związane m.in. z bankructwem firm jest Ustawa z dnia 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe. Przepisy wspomnianego aktu prawnego określą m.in. co stanowi podstawę upadłości, jak wygląda proces postępowania upadłościowego oraz jakie będą jego skutki. Ogromna konkurencja ze strony dużych przedsiębiorstw prowadzi często do problemów finansowych firm prowadzonych przez samodzielnych przedsiębiorców. Często problemy te są tak poważne, że prowadzą do bankructwa.

Czy jednoosobowa działalność może upaść?

Zgodnie z prawem upadłościowym nie tylko spółki mogą wnioskować o upadłość. Taki wniosek może też złożyć przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność. Choć upadłość nie jest przyjemna, czasem to jedyny sposób, by wyjść z długów i nie pogarszać jeszcze bardziej sytuacji swojej firmy. Głównym bodźcem do ogłoszenia upadłości firmy jest jej niewypłacalność. Nie zawsze jednak brak zapłaty w wymagalnym terminie będzie skutkował przesłanką do ogłoszenia upadłości. Wiele w tej kwestii zależy od charakteru prowadzonej działalności oraz od tego, z czego niewypłacalność wynika. Zdarzają się bowiem sytuacje, w których przedsiębiorcy mają do czynienia z tzw. niewypłacalnością bieżącą, która może wystąpić w przypadku opóźnienia w terminie otrzymania zapłaty nawet jednego klienta danej firmy, co powoduje brak środków na opłacenie zobowiązań tej firmy wobec jej dostawców. Zgodnie z treścią ustawy domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Ponadto dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Sąd może jednak oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie. Przedsiębiorca ze sporymi długami może złożyć wniosek o upadłość z możliwością zawarcia układu. Wtedy istnieje możliwość porozumienia się z wierzycielami co do terminu spłaty zobowiązań i odroczenia płatności oraz rozłożenia ich na raty. Ważne, by razem z wnioskiem o upadłość dołączyć propozycję spłaty zobowiązań. Sam wniosek nie jest równoznaczny z upadłością. Postępowanie upadłościowe może trwać nawet kilka miesięcy. W tym czasie majątek dłużnika jest zabezpieczany, a to może znacząco ograniczyć prowadzenie działalności. Przesłanką do zaakceptowania układu naprawczego przez sąd będzie przede wszystkim wykazanie prawdopodobieństwa, że kontynuacja działania przedsiębiorstwa pozwoli na zaspokojenie wierzycieli w wyższym wymiarze niż jego likwidacja. Układ może zostać zaproponowany zarówno przez dłużnika, jak i przez wierzyciela w zależności od tego, który z nich występuje do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika, natomiast głównym ośrodkiem podstawowej działalności dłużnika jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres, a jeżeli dłużnikiem jest spółka osobowa lub osoba prawna – imiona i nazwiska reprezentantów w tym likwidatorów, jeżeli są ustanowieni. W przypadku spółki osobowej – imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien ponadto zawierać numer NIP jeżeli dłużnik takim numerem dysponuje, jak i  wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika oraz wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie.

Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości przez przedsiębiorcę sąd niezwłocznie dokonuje zabezpieczenia jego majątku. Zabezpieczenie majątku przedsiębiorcy następuje przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości składa wierzyciel sąd dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika, jeżeli wierzyciel uprawdopodobni, że istnieją przesłanki do ogłoszenia upadłości. Jeżeli istnieją przesłanki upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości w terminie dwóch miesięcy od daty złożenia wniosku. Data wydania postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości jest datą upadłości. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości przez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz opublikowanie w dzienniku o zasięgu lokalnym.

Przy postępowaniu upadłościowym niezwykle istotnym pozostaje, iż w praktyce nie każdy przedsiębiorca może ogłosić upadłość. O tym bowiem decyduje sąd, a ten odrzuci wniosek, jeżeli majątek dłużnika jest zbyt mały, by mógł zaspokoić koszty postępowania sądowego. Celem ogłoszenia upadłości jest bowiem przede wszystkim zaspokojenie wierzycieli, a fakt posiadania nikłego majątku z góry przesądza o braku takiej możliwości.